Giriş
Bayram namazı, İslam dininin önemli ibadetlerinden biridir ve özellikle Ramazan ve Kurban Bayramı’nda cemaatle kılınır. Bu namaz, müminlere bayram coşkusunu yaşatmanın yanı sıra toplumsal birlikteliği pekiştirir. Bayram namazı, diğer namazlardan farklı olarak, her rek’atında ilave tekbirler alınmasıyla dikkat çeker. Dolayısıyla, bayram namazını nasıl kılacağınızı bilmek, bu mübarek günlerin ruhunu yaşamak için oldukça önemlidir.
Bayram Namazına Niyet Etmek
Bayram namazına başlamadan önce niyet etmek, bu ibadetin temel taşlarından biridir. İzninizle şimdi Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı namazına niyet etme şekillerine bakalım:
- Ramazan Bayramı için: “Niyet ettim Allah’ım senin rızan için Ramazan Bayramı namazı kılmaya, uydum hazır olan imama”
- Kurban Bayramı için: “Niyet ettim Allah’ım senin rızan için Kurban Bayramı namazı kılmaya, uydum hazır olan imama”
Niyet ederken kalp ile bu ibadeti yapmak istediğimizi ve niyet ettiğimizi içtenlikle ifade etmemiz gerekir.
Bayram Namazının Kılınışı
Bayram namazı, iki rek’at olarak kılınan ve cemaatle yapılan bir ibadettir. Şimdi, bu namazın nasıl kılınacağına dair adım adım bir açıklama yapalım:
Birinci Rek’at
- İmam, sesli bir şekilde “Allahu Ekber” diyerek iftitah tekbiri alır, cemaat de gizlice: “Allahu Ekber” deyip ellerini göbek hizasında bağlar.
- Cemaat gizlice “Sübhaneke” duasını okur.
- İmam, Allahuekber diyerek ilk ilave (zâit) tekbirine geçer. Cemaat de imamla birlikte, ellerini kulak hizasına kaldırarak yanlara salınır.
- İkincisi için tekrar “Allahu Ekber” denir ve eller yeniden kulak hizasına kaldırılır, bu sefer yanlara bırakılır.
- Üçüncü tekbirde ise eller tekrar bağlanır.
- Ardından imam, gizlice Euzü besmele çekerek açıktan “Fatiha” ve ardından bir zammı sure veya ona eşdeğer ayetler okur.
- Namazın rükû kısmına geçmek için imam tekbir alır ve rükûya vararak, “Sübhâne rabbiye’l-azîm” der. Rükûdan kalkarken “Semiallahü limen hamideh” denir.
- İki kez secde yapılır ve her seferinde “Sübhâne rabbiye’l-â’lâ” denilir.
İkinci Rek’at
- İkinci rek’ata geçildiğinde, imam gizlice besmele çeker ve yine açıktan “Fatiha” ile zammı sure ya da ayetlerin okunmasına başlar.
- İmam rükûya gitmeden önce, tekrar “Allahu Ekber” diyerek tekbir alır ve elleri kulak hizasına kaldırarak yanlara salar.
- İkinci tekbirde eller yanlara salınır, sonra üçüncü tekbir alınır.
- Son olarak, dördüncü tekbir alınır, fakat bu sefer eller kulak hizasına kaldırılmadan rükûya gidilir.
- Rükû ve secdelerin ardından oturulur, “Tahiyyat”, “Salli-Barik” ve “Rabbenâ” duaları okunur.
- “Esselamu aleyküm ve rahmetullah” diyerek önce sağa, ardından sola selam verilerek namaz tamamlanır.
Bayram namazı, sadece namazdan ibaret olmayıp, müezzinle birlikte tekbir getirilerek devam eder. “Allahu Ekber Allahu Ekber, la ilaha illallah, vallahu ekber, Allahu ekber ve lillahi’l-hamd” diyerek, üç kez tekbir alınır ve ardından imam, hutbe okumak için minbere çıkar.
Bayram Hutbesi
Bayram namazının hemen ardından imam tarafından bayram hutbesi okunur. Bu hutbe, müminlere hitap eden önemli bir ibadet parçasıdır. Hutbe dinleyicilerin manevi yönünü zenginleştirmekte ve bayramın anlamını pekiştirmekte büyük rol oynar.
Bayram hutbesinin okunması, sünnet olarak kabul edilmektedir. Cuma hutbesinde olduğu gibi bayram hutbesinde de belirli bir yapı ve içerik beklenir. Hutbede, Allah’ın birliği, bayramın önemi ve toplumsal dayanışma gibi konulara değinilir.
Hutbenin ardından dua edilir ve bu şekilde bayram ibadeti tamamlanmış olur. Diyanet İşleri Başkanlığı, hutbelerin hazırlanmasında büyük bir hassasiyet göstermektedir ve her yıl bayramlar için özel hutbeler yayınlanmaktadır.
Bayram Namazının Önemi
Bayram namazı, her Müslümanın katılması gereken önemli bir ibadettir. Bu namaz, İslami kardeşliğin güçlenmesi, sosyal dayanışmanın artırılması ve Allah’a olan bağlılığın pekişmesi için vazgeçilmez bir unsurdur. Bayram namazı, Müslümanları bir araya getirirken, dargınlıkları ve kırgınlıkları ortadan kaldırma fırsatı sunar.
Bayram, sevinç ve mutluluk dolu bir zaman dilimidir. Bu vesileyle, insanlar arasında yapılan bayramlaşmalar, dostlukları ve akrabalık bağlarını kuvvetlendirir. Çünkü bayram, yalnızca şahsi bir sevinç değil, toplumsal bir coşkudur.
Buna ek olarak, bayram sabahı kılınan namaz, müminlerin rahmet kapılarını açması, günahlardan arınması ve Allah’ın rahmetinin bol olduğu bir günün kutlanması için önemli bir vesiledir. Bu sebeple bayram namazı her Müslümanın hayatında önemli bir yer tutar.
Bayram Günlerinde Oruç Tutmak
Ramazan ve Kurban Bayramı günlerinde oruç tutulmaz. Bu günler, yeme, içme ve sevinç günleri olarak algılandığı için, oruç tutulması tahrîmen mekruhtur. Yani, bu günlerde oruç tutmak hoş karşılanmamaktadır.
Oruç, insanların ruh dünyasında ve sosyal hayatlarında önemli bir yere sahiptir. Bayram günlerinde ise, bu etkinin yerini neşe ve sevinç alır, aileler bir araya gelir, dostluklar yeniden canlanır. Bayramda yiyeceklerin paylaşılması, sosyal dayanışmanın güzelliğini gösterir ve toplumsal huzuru artırır.
Sonuç olarak, bayram, bir araya gelme, paylaşma ve birlik olma zamanıdır. Bu sebeplerle oruç tutulması, bayramın ruhuna zarar verebilecek bir durum olarak değerlendirilmiştir.
Sonuç
Bayram namazı, yalnızca bir ibadet değil, aynı zamanda toplumsal bir olaydır. İslam toplumunun güzel geleneklerinden birisi olan bayram namazı, müminlerin bir araya gelerek Allah’a olan bağlılıklarını ifade etmelerine imkan tanırken, aynı zamanda sosyal ilişkileri kuvvetlendirmektedir.
Her Müslümanın bu namaza katılması, hem bireysel hem de toplumsal açıdan büyük bir anlam taşımaktadır. Bu vesile ile, bayramlarımızı ruhunu yitirmeden yaşamak, bize hem ruhsal huzur hem de sosyal bir ibadetten alacağımız pek çok değer kazandıracaktır. Bayram namazını kılarken gösterdiğimiz titizlik, bizi Allah’a daha da yakınlaştıracak ve manevi yönlerimizi zenginleştirecektir.
Unutmayalım ki, bayramlar sevinç paylaşmaktır, sevinçtir, hoşgörüdür; en önemlisi ise, en başta Rabbimizle olan bağımızı kuvvetlendirmek için bir fırsattır.